Salema Revisited του διεθνούς Έλληνα χορογράφου Αντώνη Φωνιαδάκη
Ανέκαθεν είχα μία απόσταση με την τέχνη του χορού και πιο συγκεκριμένα του σύγχρονου. Ίσως με φόβιζε ή καλύτερα με κρατούσε μακριά του αυτή η μέγιστη εξωτερίκευση συναισθημάτων των συμμετεχόντων επί σκηνής. Τα τελευταία χρόνια όμως αντιλαμβάνομαι πόσο δύσκολα μία παράσταση χορού μπορεί να σταθεί επί σκηνής και να έχει ανταπόκριση στο κοινό. Αν και ο χορός θεωρείται ως μία ελιτίστικη τέχνη, χωρίς την ανταπόκριση του θεάτρου, της μουσικής και του κινηματογράφου εντούτοις τα τελευταία χρόνια το είδος εξελίσσεται και αποκτά σταθερό κοινό.
Πριν αρκετά χρόνια, ένας βαθύς γνώστης των πολιτιστικών δρώμενων όχι μόνο της Κύπρου μου είχε αναφέρει πως αν για κάτι πρέπει να υπερηφανευόμαστε στον τομέα του πολιτισμού στην Κύπρου είναι η τέχνη του χορού. Μόνο στον τομέα του σύγχρονου χορού έχω παρακολουθήσει παραστάσεις αξιώσεων, υψηλής αισθητικής από ανθρώπους που έχουν σπουδάσει, μελετήσει και δουλέψει στο εξωτερικό. Έχοντας πάντα τα λόγια αυτού του πολύ ψαγμένου ανθρώπου παρατηρούσα πάντα τις εξελίξεις γύρω από την τέχνη του χορού στην χώρα μας αντιλαμβανόμενος αυτό ακριβώς που εννοούσε: πως ο χορός στην Κύπρο είναι μία τέχνη σε εξέλιξη, υποσχόμενη και με μέλλον.
Όλες αυτές οι σκέψεις περί χορού ήρθαν πάλι στο κεφάλι μου όταν είδα το εκστασιασμένο κοινό να χειροκροτάει ασταμάτητα στο Δημοτικό Θέατρο Λευκωσία την παράσταση Salema Revisited του διεθνούς Έλληνα χορογράφου Αντώνη Φωνιαδάκη. Ήταν μία από τις ελάχιστες φορές που έγινα μάρτυρας αυτής της τόσο σπάνιας αντίδρασης από το συγκρατημένο κυπριακό κοινό: να χειροκτοτεί όρθιο.
Ο Αντώνης Φωνιαδάκης αποτελεί σήμερα έναν από τους σπουδαίοτερους Έλληνες χορογράφους, με πολλές περγαμηνές σε Ελλάδα και εξωτερικό. Η παράστασή του Salema Revisited έκανε την άτυπη παγκόσμια πρεμιέρα της στην Κύπρο στο πλαίσιο του Διεθνούς Φεστιβάλ Κύπρια 2021 και θεωρώ πως αποτελεί την κορυφαία στιγμή της φετινής διοργάνωσης, αν όχι των τελευταίων διοργανώσεων.
Χρησιμοποιώντας στοιχεία της ταυτότητας και της καταγωγής του που είναι η Κρήτη ο Αντώνης Φωνιαδάκης ζωγράφισε σε ένα καμβά το περιβάλλον, τα ερεθίσματα, τις μουσικές, τα συναισθήματα των παιδικών και εφηβικών του χρόνων. Μία παράσταση όπου πρωταγωνιστεί ο λυρισμός της κρητικής μουσικής παράδοσης, με εμβόλιμους τους εμβληματικούς χορούς της Κρήτης. Ο χορός που για την Κρήτη ήταν συνυφασμένος με κάθε έκφανση της καθημερινότητας των ανθρώπων της ο Φωνιαδάκης κατέφερε να το περάσει αυτό στο κοινό, σχεδόν εύκολα αφού κύριο εργαλείο της δουλειάς του ήταν οι υπέροχοι, μοναδικοί ήχοι της Κρήτης που μιλούν απευθείας στις καρδιές μας αφού αποτελούν κομμάτι και του δικούς μας DNA.
Μια παράσταση γεμάτη πάθος, νεύρο, έντονα συναισθήματα χωρίς να διατηρεί ένα χορογραφικό σενάριο μας ταξίδεψε νοερά στην Κρήτη. Εκεί, πάνω στην σκηνή χωρίς να εμφανιστούν είδα να ξεπετιέται μέσα από τα τεντωμένα χέρια των χορευτώ η Αριάδνη, ο Μινώταυρος, η Αρετούσα και ο Ερωτόκριτος, οι λεβέντες της Κρήτης να χορεύουν πεντοζάλη, οι ερωτευμένες κόρες να καλούν τα κοπέλια στο χορό, η ζωή, ο πόνος, ο γάμος, ο θάνατος.
Βιώματα, εικόνες και συναισθήματα του ίδιου του χορογράφου ο οποίος εξυμνεί την τέχνη του τόπου του δημιουργώντας ένα νοερό ταξίδι στην Κρήτη των αιώνων, της ιστορίας, των σκληρών και φιλόξενων ανθρώπων, την δεύτερη πατρίδα για εμάς του Κυπρίους, την αγαπημένη νήσο για τους Κρητικούς.
Ένα σάλεμα, μία τρέλα και μια παραζάλη χορού όπου οι χορευτές χρησιμοποιούν εντυπωσιακά κάθε μέλος και μέρος τους σώματός τους, πότε για να γίνουν ένα με τους υπολοίπους, πότε για να θρηνήσουν, να εκφράσουν πόνο και αγάπη και πότε να αποκοπούν στο δικό τους μοιρολόι ακόμα και στον θάνατο. Για 60 ολόκλητα λεπτά ο Αντώνης Φωνιαδάκης κατάφερε να μας βάλει στον πεντοζάλη, στην κρητική σούστα και τόσους άλλους κρητικούς χορούς συνυφασμένους μέσα από την οπτική της σύγχρονης τέχνης του χορού όπου τα σώματα αποκτούν μία ρευστότητα και μία ένταση που ξεφεύγουν από τους αυστηρούς βηματισμούς και το μέτρο των παραδοσιακών νόμων του χορού.
Ο Αντώνης Φωνιαδάκης με το Salema Revisited μας έκανε να φουσκώσουμε με περηφάνια για την ελληνική μας καταγωγή, να νιώσουμε ξανά εκείνο τον έρωτα για την Κρήτη που την νιώθουμε δική μας πατρίδα και να βιώσουμε την μοναδική εμπειρία μίας συνέυρεσης της παράδοσης με τον σήμερα. Μία παράσταση που τίμησε την Κρήτη αλλά κυρίως τον σύγχρονο χορό.