«Ρόουζ» του Mάρτιν Σέρμαν σε σκηνοθεσία Νίκου Καραγέωργου
Ομολογώ, πως ήταν μία από τις παραστάσεις που ανυπομονούσα να δω, από την έναρξή της στην Αθήνα το 2019. Το εξαιρετικό έργο «Ρόουζ», με αυτό το καταπληκτικό κείμενο, γράφτηκε το 1999, από τον βραβευμένο με Πούλιτζερ θεατρικό συγγραφέα Mάρτιν Σέρμαν, δημιουργό του επιτυχημένου «Bent» ο οποίος έχει γράψει αρκετά ακόμα σπουδαία έργα και κινηματογραφικά σενάρια. Η Ελληνοαμερικανίδα ηθοποιός Ολυμπία Δουκάκη το 1999 υποδύθηκε πρώτη τον συγκεκριμένο ρόλο, κερδίζοντας υποψηφιότητα για το θεατρικό βραβείο Olivier για την υπέροχη ερμηνεία της.
Το έργο, είχαμε την ευκαιρία να το δούμε ξανά στην Κύπρο με την αείμνηστη Ολυμπία Δουκάκη το 2012, σε μορφή θεατρικού αναλογίου από τον ΘΟΚ. Στην Ελλάδα το έργο, όπως διαβάζω από το δελτίο Τύπου της παράστασης, έγινε γνωστό από το ανέβασμα της Αντιγόνης Βαλάκου, αργότερα τον ρόλο ενσάρκωσε η Ζωή Λάσκαρη και τελευταία η Δέσποινα Μπεμπεδέλη. Αυτά τα λίγα τρίβια για την γένεση και εξέλιξη του έργου, το οποίο δύο δεκαετίες μετά συνεχίζει να ανεβαίνει διεθνώς τόσο εξαιτίας της θεματικής του όσο και της εξαιρετικής αφήγησης της ζωής μίας 80χρονης γυναίκας εβραϊκής καταγωγής η οποία με αφορμή την αγρυπνία ενός νεκρού κοριτσιού (σιβά για τους Εβραίους) ξεδιπλώνει το παρελθόν της. Τα πρώτα χρόνια της ζωής της στην Ουκρανία, το πέρασμα στην Πολωνία λίγο πριν τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, την τραγωδία του Ολοκαυτώματος, την φυγή στην Αμερική και την καινούργια ζωή που διαπερνά δεκαετίες και κοινωνικές αλλαγές.
Μία γυναίκα που οδεύει προς το πλήρωμα της ζωής της, σχολιάζει με ευαισθησία, συγκίνηση αλλά και χιούμορ, όσα συνέβησαν δίπλα και μέσα της σε μια ολόκληρη ζωή, τη ζωή της. Θυμάται όσα έζησε και παρ’ όλο που την γονάτισαν, δεν την κατακερμάτισαν, αλλά της χάρισαν ένα μοναδικό κριτήριο κι έναν τρόπο σκέψης για την αξία της ίδιας της ζωής κι εκείνο το αίσθημα της δικαιοσύνης, που χαρακτηρίζει τους σοφούς και σπουδαίους ανθρώπους, που ο πόνος τους κάνει δυνατούς και ο φόβος θαρραλέους απέναντι στις επιταγές μιας μοντέρνας εποχής, που έχει χάσει πια κάθε στόχο και κάθε πρόσημο.
Με αφορμή το Διεθνές Φεστιβάλ Κύπρια 2021 η παράσταση της Αθήνας ανέβηκε στην Κύπρο με την Δέσποινα Μπεμπεδέλη να δίνει ένα ρεσιτάλ ερμηνείας στη σκηνή του Σατιρικού Θεάτρου. Κάθε φορά που παρακολουθώ αυτή την σπουδαία ηθοποιό-θρύλο του θεάτρου μας, σε κάθε παράσταση που πρωταγωνιστεί σκέφτομαι αυτό που πολλοί από εσάς αναλογίζεστε: Πως το κάνει; Πως μπορεί ένας άνθρωπος να σχηματοποιεί τόσα συναισθήματα, να εκφέρει λόγια από καρδιάς, να παρουσιάζει αυτή την θαυμαστή εσωτερικότητα και μία θεατρικότητα περίσσια, αντάξια της σπουδαίας πορείας και καριέρας της. Δεν θα ήταν υπερβολή να λέγαμε πως η «Ρόουζ» σε αυτό το στάδιο του βίου και της πορείας της Δέσποινας Μπεμπεδέλη είναι ένας ρόλος ζωής ή μάλλον ένας ακόμη ρόλος ζωής.
Δεν θα μπορώ να μην σχολιάσω την δύναμη και το θάρρος της, που στα 80 της χρόνια αντί να εφυσηχαστεί στις δάφνες μίας λαμπρής πορείας, δοκιμάζεται και δοκιμάζει τις αντοχές της σε ρόλους απαιτητικούς για κάθε ηθοποιό, όπως αυτόν τον δίωρο μονόλογο-μαραθώνιο. Μόνη, επί σκηνής ξεγυμνώνεται και αποδεικνύει το θεατρικό της μεγαλείο. Υποκλίνομαι στο θάρρος της, την δύναμη ψυχής και μυαλού που εκπλήρωσε ένα επιτευγμα θεατρικό με ένα ρόλο υψηλών απαιτήσεων.
Η συγκεκριμένη παράσταση όσο κι αν με μάγεψε ένεκα του μεγαλείου της ερμηνείας Δέσποινας Μπεμπεδέλης τόσο με προβλημάτισε με κάποιες σκηνοθετικές επιλογές. Θεωρώ πως το συγκεκριμένο έργο από μόνο του διαθέτει το ισχυρότερο όπλο που είναι το κείμενό του. Γι’ αυτό δεν επιδέχεται φτιασιδώματα και περιττές σκηνογραφικές παρεμβάσεις. Ομολογώ πως η επιλογή των video art που παρουσιάζονταν κατά τη διάρκεια της παράστασης περισσότερο με ενόχλησαν παρά με προβλημάτισαν. Μερικά από αυτά δεν κατάφερα να τα συνδέσω έστω συμβολικά με την παράσταση ενώ θεωρώ ότι η παρουσία τους ήταν περιττή αφού δεν είχαν να προσφέρουν σχεδόν τίποτα στην ροή και την αισθητική του έργου. Ένα έργο τόσο δυνατό που δεν χρειάζεται απολύτως τίποτα περισσότερο από μία δυνατή ερμηνεία.
Η Δέσποινα Μπεμπεδέλη αποτελεί ένα μεγάλο κομμάτι της πολιτιστικής μας κληρονομιάς και δεν επιδέχεται ουδεμίας αμφιβολίας. Είμαι πραγματικά ευγνόμων που στα 80 της χρόνια είναι τόσο δυνατή που μπορώ να την απολαμβάνω σε τόσο σπουδαίους ρόλους και ερμηνείες. Βαθιά υπόκλιση σε αυτή την σπουδαία κυρία του θεάτρου μας.